Het pure verdriet voelen is niet eenvoudig
maart 25, 2016
Verdriet: de krassen op onze ziel
april 10, 2016
Laat alles zien

Kunnen wij de wereld kennen?

Foto: Hans Troost

“Alles is Leegte”, zo zegt de zen filosofie. Maar door een lege bus kan je wel overreden worden. Met deze woorden probeerde professor Paul van der Velde, hoogleraar Aziatische religies, onze groep zen leraren duidelijk te maken dat er een wereld bestaat die je hard kan raken. Met de spreekwoordelijke Leegte wordt dus kennelijk iets anders bedoeld. In de wereld waarin wij leven geven wij betekenis aan de dingen, de mensen en de situaties die om ons heen plaats vinden. Het geeft onze levens zin. De zen probeert niet die zin in het leven weg te nemen door te zeggen dat alles in feite Leegte is. Ook al wordt binnen de zen gezegd: “Vorm is Leegte en Leegte is
Vorm”, er is een wereld waar wij voor alles een naam hebben met daaraan vast zittend een gevoel en  een betekenis.

Zen probeert echter aan te geven dat wij de wereld met taal duiden, wij die wereld dan ook vastleggen. We stollen als het ware de wereld zodat het een statisch geheel wordt. Een wereld die controleerbaar is en zekerheid geeft. Het is door de taal een enigszins voorspelbare wereld geworden.

Daar waar taal en woorden tekort schieten om ons uit te drukken, gebruiken we symbolen om daarmee een gevoel en emotie op te wekken. Dan past de taal niet en zeggen we dat woorden tekort schieten. Binnen de zen wordt je aangemoedigd om buiten de taal om, buiten de duiding en betekenisgeving om, alleen maar gewaar te zijn. Bewustzijn op dat wat gaande is. Als een voortdurende veranderlijke wereld. Waarin je steeds weer, na elk moment,  je af kan vragen wat gaande is. Dat is tegennatuurlijk want wij willen graag een voorspelbare wereld zien en beleven dus zetten we die wereld vast met taal. Liever een begrijpelijke en illusoire wereld dan leven in een wereld waarin alles steeds anders is.  De vraag is daarom gerechtvaardigd: “Kunnen wij de wereld kennen”?

Namasté,

Sjaak Ruivenkamp

Comments are closed.