Volgens de stoïcijnen getuigt het van wijsheid als we het onderscheid kunnen maken tussen datgene waar we invloed op kunnen uitoefenen en die situaties waar we weliswaar betrokkenheid op hebben maar geen invloed. In het huidige tijdsgewricht is dat een actieve uitdaging, immers de praatprogramma’s, de sociale media, kranten en andere opiniemakers, verleiden ons tot het innemen van een standpunt. We worden opgeroepen om geëngageerd te zijn, deel te nemen en daarmee kleur te bekennen. We willen van elkaar weten waar de ander staat, wat we van elkaar mogen verwachten.

Er zijn op dit moment ongelooflijk veel omstandigheden waar je iets van kan vinden en de presentatie van al deze situaties – noem het crisissen – appelleren allemaal aan een emotionele onderstroom. Van David Hume leerden we dat onze opvattingen veelal een basis hebben in die emotionaliteit; we worden ernaartoe gedreven en zonder een direct bewustzijn te hebben op dat wat ons drijft, brengen we een ogenschijnlijke objectieve mening de wereld in.

In het Taoïsme wordt nadrukkelijk opgeroepen tot Wu Wei; het is het ‘niet doen’, het niet handelen omdat we door te snel te handelen op een bepaalde manier onzuiver in actie komen. De geest – het ego – moet eerst getemd zijn om tot wijsheid te geraken. De Taoïsten noemen dat Wei wu Wei hetgeen een paradoxale handeling inhoudt. Je moet handelen door niet te handelen. Het is het handelen zonder gehechtheid aan het resultaat. Een handelen zonder enige ego betrokkenheid.

In deze context is het ego het automatisch zelfsturend zelfbeeld over eigenschappen die je meent te hebben. Het ego is een groot aantal clusters van gestolde ervaringen en de wijze waarop je daar mee omgegaan bent. Deze onbewuste – zeer persoonlijke – conclusies zitten in ons denken, onze emoties en in het lijf. Omdat de Mens een verhalend wezen is die vanuit betekenisgeving de wereld in stapt, hebben wij uit al die geclusterde ervaringen, onze eigen specifieke verhalen – gelaagde narratieven – gemaakt. Het zijn de filters waarmee we de wereld inkijken en ook veelal ons handelen laten bepalen. Opiniemakers maar ook reclamemakers weten deze onderliggende verhalen feilloos te raken en ons daarmee in beweging te krijgen.

Zitten in stilte is Wei wu Wei; uiterst actief ben je bezig niet iets te doen. De Teisho van de leraar prikkelt je om iets toe te voegen maar vraagt eigenlijk naar Wu Wei; een reactie te geven zonder enige ego betrokkenheid. Zitten om-niet! De training in de zendo – en daar buiten – gaat over het krijgen van inzicht in je eigen reactiepatronen. De boeddhanatuur is al aanwezig en wordt zichtbaar niet door iets te doen maar door af te leggen, los te laten, je te onthechten van oude conclusies over wat nodig is of wat moet. Dan jezelf laten zien is het tonen van je ware gezicht voordat je ouders geboren waren.

Binnen de westerse wereld is een fenomeen zichtbaar wat de Quiet Quitters wordt genoemd. Het zijn jonge werknemers die zich los maken van een collectief narratief over hoe je je in het werk moet gedragen. Ze doen wat van hen wordt gevraagd maar meer ook niet; ze zijn niet meer vatbaar voor een lonkend perspectief om meer te geven. Is dit een teken aan de wand? Leven we in een tijdsgewricht waarin de ‘dwingende narratieven’ hun werking gaan verliezen?

Wei wu Wei nodigt je uit door te zitten op een uiterst actieve manier en je eigen ondergrond in stilte te aanschouwen en op die manier ‘de markt op te gaan’.