Relativisme
september 4, 2022
Reason is a slave to the passion
oktober 3, 2022
Laat alles zien

Carpe Diem en geluk

Dat het leven kort is en uitbundig gevierd moet worden is in deze tijd een understatement. In deze tijden van krapte, crisissen, armoede en natuurrampen, is een logische reactie dat ieder voor zichzelf uitgaat van een andere gevleugelde uitspraak ‘Carpe Diem’, Pluk de Dag. Haal eruit wat erin zit en gebruik je talenten om er toe te doen, iets en iemand te zijn. Dat betekent ook dat velen de druk voelen om meer te doen dan ze wellicht kunnen en willen. Shunryu Suzuki leert ons dat daardoor sporen in de geest achter blijven en wij de wereld steeds meer gaan bekijken met dat residu, die gestolde werkelijkheid.

Joop van den Ende had in het programma ‘Matthijs gaat door’, in de rubriek ‘For ever Young’, een belangrijk advies; hij had het over de enorme innerlijke drive om te weten te komen wat je talenten zijn. Want, zo zei hij, als je je talenten niet kent dan is het zinloos en gaat er niets gebeuren. Hij hield een pleidooi over het exploiteren van het aanwezige potentieel, je talenten mochten niet ongebruikt in je blijven liggen als een ongebruikte vruchtbare akker. Zijn credo om ‘For ever Young’ te zijn, was dan ook gericht op plannen maken, blijf plannen maken alsof de dood er niet is, zo zei hij in krachtige termen.

Als we teruggaan naar onze Westerse religieuze geschiedenis – de Bijbel – dan lezen we in het verhaal over de schepping dat Adam en Eva in een natuurlijke staat leefden en daarin volledig en compleet waren. Feitelijk begon dat gevoel te veranderen toen zij hoorden dat er een verbod was, namelijk het eten van de boom van kennis. Zou je daar een appel van eten dan zou een wereld van mogelijkheden ontstaan. De prijs van die nieuwe wereld zou niet alleen vele kansen bieden maar ook sterfelijkheid geven. We weten dat de druk van de appel de begeerte deed ontvlammen en dat daarna een wereld van mogelijkheden, kansen en verlies ontstond. Hiermee is het lijden in het leven van de mensen gekomen: Je hebt een plan, dat lukt niet en je raakt gefrustreerd; je zoekt naar je talenten maar kan niets vinden, je ziet anderen op Facebook dat wel vinden en dat helpt ook niet bepaald.

De Boeddha heeft een centraal leerstuk gebracht wat de vier edele waarheden en het achtvoudige Pad genoemd wordt. Hij zegt in zijn eerste waarheid: Er is lijden; in zijn tweede waarheid geeft hij aan dat het lijden veroorzaakt wordt door onwetendheid, verlangen en afkeer; de derde waarheid gaat over de mogelijkheid om het lijden op te heffen door acceptatie van wat er is en onze hunkeringen niet na te streven; de vierde waarheid is een oproep om het Achtvoudige Pad te volgen (juist inzicht, juiste intentie, juiste spraak, juist handelen, juiste wijze van levensonderhoud, juiste inzet, juist aandachtig zijn en tenslotte de juiste concentratie).

Om het Westen meer open te krijgen voor deze lering is een omkering van deze vier Waarheden gemaakt rondom het thema ‘geluk’: De eerste waarheid is dan: Er is geluk; de tweede waarheid is gericht op het volgen van het Achtvoudige Pad; de derde waarheid geeft aan dat er soms geen geluk is waarbij de vierde waarheid aangeeft dat de oorzaak van het afwezige geluk ontstaat door hunkering en begeerte. Het is duidelijk dat geluk binnen deze context iets anders is dan het geluk van de ‘Carpe Diem Mens’.

Zitten in stilte is het trainen van aandacht (het tellen), dat doen in de juiste concentratie, je onthechten van alle gedachten die langs komen en je ontvankelijk opstellen aan alles wat er is. Horatius – de man van Carpe Diem – bedoelde wellicht ook dat je de dag moet plukken door deze ook echt te ervaren.

Comments are closed.