Binnen de zen boeddhistische zienswijze is de vraag op welke wijze je de wereld waarin je leeft ‘aankijkt’, zeer relevant. Je zou kunnen zeggen dat de realiteit een weergave is van je eigen perspectief. Dat perspectief is een gestolde werkelijkheid geworden vanuit je persoonlijke leergeschiedenis. Het is het geheel van je vaardigheden, je kwaliteiten, waarden, normen, overtuigingen en principes. Het zijn ook jouw eigen krassen op je ziel – je teleurstellingen, verdrietige momenten – die je doen kijken en laat zien naar wat jij jouw wereld noemt.

In dat kijken naar ‘onze wereld’ – een uiterst persoonlijk verhaal dus – doen we alsof dat alles tastbaar en onveranderlijk is. Maar alles wijst op het tegendeel. We hoeven alleen maar onze ogen open te doen om te zien dat alles voortdurend verandert. Niets is blijvend.  De eerste van de drie herkenningspunten van de leer van de Boeddha.

Dat punt van veranderlijkheid, dat niets blijvend is en daarmee voortdurend in beweging is, wordt nu ook vanuit de westerse wetenschap aangetoond en erkend: we zien het niet altijd maar alle moleculen, atomen en neutronen zijn voortdurend in beweging als één grote dansende menigte. Vaak herkennen we de beweging niet maar zoals het Engels gezegde zo mooi weergeeft: “It’s in the eye of the beholder”.  Het is aan ons om te herkennen op welke wijze wij de wereld in kijken.

De man of vrouw waar we IK tegen zeggen, de persoon die anderen kennen als zus of zo, heeft de intrinsieke, diepgewortelde behoefte om te blijven wie hij of zij is. We willen een congruent en consequent persoon zijn en geen voortdurende met de wind mee waaiende persoonlijkheid zijn. Aan dat voortdurende mee draaien met alles en iedereen, wordt over het algemeen een zwakke persoonlijkheid toegeschreven. Een man een man een woord een woord; betrouwbaar en staan voor wat je zegt; walk your talk; geen draaikont zijn. Onze taal zit vol met aanmoedigingen om de ingezette lijn van onveranderlijkheid vast te houden.

Aangezien we allemaal constant veranderen, kunnen we niet echt verwachten dat iemand aan onze verwachtingen voldoet. Er kan van alles gebeurd zijn waardoor een proces van verandering zich aandient.  Feitelijk weet je niet eens wat je van jezelf kan verwachten; hoe je over een jaar in het leven zal komen te staan. Het is de opgave dat we onszelf als dynamische, voortdurende veranderende wezens gaan zien. Als dat onze manier van kijken wordt, creëren we de ruimte om onszelf in het moment te manifesteren, op een eerlijke, waarachtige manier. Tolle noemt dat de Kracht van het NU.

Hiermee veranderen niet alleen onze relaties fundamenteel, maar ook het karma dat we veroorzaken. Karma is niet negatief of positief, het is gewoon de wet van oorzaak en gevolg. Het is onze manier van kijken naar de wereld, onze ‘perspectiefwereld’ die er negatief of positief karma van maakt. Negatief karma ontstaat wanneer we ons verzetten tegen wat is, wanneer we het gegeven ontkennen dat alles voortdurend verandert en dat we ons aan niets kunnen vasthouden. Als we dat erkennen, dan dansen we met het leven.

Namasté,

Sjaak Ruivenkamp