In de lessen behandelen we al enkele weken het boekje van Nico Tydeman: “Het temmen van de Os.” Het is een verhaal uit de 12e eeuw en gaat over de zenweg om tot bevrijding te geraken. Inmiddels zijn we bij het 7e plaatje gekomen en is het tijd voor een terugblik. We zijn gestart met het 1e plaatje van de zoekende mens. We hebben geleerd en inzicht gekregen dat we in feite altijd die zoekende mens zullen blijven. Het gaat niet over het vinden, doelgericht zijn, het gaat over een innerlijke houding: om kunnen gaan met het niet-weten. Inzien dat onze ego-patronen zekerheid creëert en gaan ervaren dat dit een illusie is; een oude manier van kijken die ergens in het verleden een waarde had maar nu los gelaten kan en mag worden. Het blijkt je te beknellen, het houdt je als een vis in een net gevangen.
Bij het 2e plaatje hebben we gesproken over onze neiging om steeds weer het (beladen) verleden dan wel onze toekomst in te duiken. Een innerlijke behoefte om te kunnen overleven (biologisch bepaald) en ook om onze identiteit te bewaren. Nico schrijft hierover dat bij het zien van de zon de bevroren tijd kan ontdooien. Een prachtige uitnodiging om je gewaar te worden van hetgeen om ons heen te vinden is in het NU. Korte ervaringen doen ons stilvallen en dat wordt bedoeld met het zien van de sporen van de Os. Verleden en toekomst bestaan niet, er is alleen maar dat korte moment van nu.
In het 3e plaatje komen we steeds makkelijker in een bewustzijnstoestand zodat we gewaar kunnen worden van hetgeen zich nu aandient. Een stille en observerende innerlijke houding die gericht is op ervaren. Het betekent dat onze ego-patronen, onze overlevingsmechanismen, minder dominant ons kijken beïnvloedt. Hierdoor worden we de os gewaar en leven we een leven van ervaring en aandachtige aanwezigheid. Een kort moment van bevrijding, van sprakeloosheid en verstilling …
In het 4e plaatje wordt duidelijk dat ons denken een crazy monkey-mind is en irrationeel, zonder aanwijsbare reden van hot naar her springt in het pakhuis van ons bewustzijn. De ‘mind’ moet gevangen worden. Het touw vraagt om vastberadenheid en bereidwilligheid om de weg te vervolgen en de zweep is nodig om de discipline te bewaren om ons voornemen ook te gaan uitvoeren. De zen vindt zijn betekenis in de ervaring van het handelen. Wat we doen, daar gaat het om.
In het 5e plaatje is ons denken dienstbaar geworden aan de ziel. De geest is getemd en teruggekeerd naar een prettige functionaliteit. De gedachten volgen elkaar op en in zich zelf zijn de dingen waar noch onwaar. Het bewustzijn creëert waarheid en onwaarheid. We zijn dat steeds meer gaan inzien en nemen ons denken nu ook niet meer zo serieus. Het is helder geworden dat de innerlijke dialoog niet altijd een wijze en verstandige stem is maar een echo uit een verleden. De os is volgzaam!
In het 6e plaatje zien we dat de os een aangenaam rijdier is. Zo binnen, zo buiten; steeds meer drukken wij ons uit in de wereld zoals wij werkelijk zijn. De innerlijke beelden die ons gedrag zo vaak bepaald hebben gaan steeds meer vervagen en nieuwe indrukken worden opgedaan. We gaan rijdend op de os naar huis terug, naar onze oorspronkelijke natuur, de waarachtige mens.
In het 7e plaatje is er geen hoeder en geen os meer te vinden. Er is alleen maar de mens. Een mens die geen uiterlijke kenmerken meer nodig heeft, geen status zoekt en zich niet hecht. Zich juist wel verbindt met de ander maar de innerlijke blik is leeg en stil, ontvangend en mild. Het is de naakte mens die met lege handen staat. Het gaat over een beetje sterven en de dood volledig toelaten zodat je kan leven en doen wat je wilt.
De gouden karper is uit het net, waarmee zal hij zich voeden?
Namasté,
Sjaak Ruivenkamp