Zen meditatie heeft als eerste een egoïstische grondslag. De achtergrond dat mensen beginnen met meditatie heeft vaak te maken met ego gerelateerde aspecten van het leven. De werkdruk in combinatie met de eisen die gesteld worden in het privé domein, de niet geheelde kwetsuren uit een voortdurend opdoemend verleden maar ook de zorgen en angsten die het heden soms met zich meebrengen. Het is volkomen oké om op die grond te gaan staan en met mediteren te beginnen of te intensiveren.
Het is verbazend hoe veel mensen in het leven rondlopen zonder dat ze grond onder de voeten voelen. Het gevoel van je anker weggerukt te zijn, de vanzelfsprekendheid missen die er altijd was en je grond gaf om op te staan en naar voren of naar achteren te kijken. Het is een gevoel van niet meer gedragen worden door het leven. Hele basale gevoelens komen dan als donkere wolken in je bewustzijn en geven een beklemmend gevoel. Om te kunnen leven heb je verbeelding nodig. Die droomfabriek kan door het binnenvallende leven stil komen te liggen. Het droom-ei kan niet meer uitgebroed worden.
De laatste maanden van 2021 hebben we ons bezig gehouden met het temmen van de geest door een verdieping te zoeken in het stoïcijnse gedachtegoed. We hebben geleerd dat er heilzame en on-heilzame gedachten zijn. Volgens de stoïcijnen gaat het dan over ware en onware gedachten. Het prachtige verhaal van de indiaan aan zijn kleinzoon ging over twee wolven in ons: een wolf die huilt over woede, jaloezie, wrok en leugens en een wolf die speelt en vol vreugde en vrede is. Vraag is telkens welke wolf je eten geeft.
Zen is naast een middel om tot innerlijke rust te komen ook een training om volwaardig mens te zijn. Een mens die leeft vanuit mededogen en compassie met zichzelf en anderen, een training in ontvankelijkheid en vertrouwen. Als de grond onder je voeten weggeslagen is, geeft dat een afgeknepen en beklemmend gevoel. Zitten in stilte is dan de beweging maken naar je zelf om uit die bevriezing, die beklemming los te geraken. Je gaat zitten met een rechte rug en ontspannen schouders, je kin licht naar de borst, de ogen open voor je op de grond gericht, je aandacht gaat naar binnen naar de adem en zonder oordeel volg je de stroom die je binnenhaalt en weer losgelaten wordt.
Alle gedachten worden weerspiegeld in de adem, in je borst en buik. Je daar op richten is langzaam de zachtheid weer gaan voelen. Die milde en zachte aandacht voor dat wat er is. Dat accepteren van alles wat zich aandient is moeilijk maar cruciaal om de verbinding met jezelf weer te herstellen. Langzaam groeit de ontvankelijkheid en kan je de directe omgeving bij je observaties betrekken. Emoties dienen zich aan en hebben de neiging zich te omhullen met gedachten waardoor de angst, de woede, gevoed wordt. Stel het vast en laat het los.
Zen meditatie is je richten op de directe ervaring en deze ook weer los te laten. Open blijven staan voor wat zich aandient. Weten dat we heilzame en on-heilzame gedachten meedragen, dat het gaat om ondermijnende gedachten te leren herkennen en los te laten. Geankerd op je kussen, gericht op de adem train je jezelf om open te blijven staan voor de liefde, de compassie en de verbinding met anderen. Dat begint altijd met een zachtheid toelaten in je kijken naar wat er is; angst kan niet tegen zachtheid en verandert het in stil verdriet; woede kan niet omgaan met een milde blik en zal uitdoven. De zachtheid in je innerlijk schouwen geeft ruimte, vrijheid en liefde. Dat is de grond waar je altijd op kan staan. Een gegrond Nieuwjaar toegewenst.