Het zien van de sporen
december 20, 2022
Het vangen van de Os
januari 24, 2023
Laat alles zien

Het zien van de os

De wens of het streven om tot verlichting te komen is wellicht de grootste hindernis om dit te bereiken. Alleen het woord ‘bereiken’ is al een dwaalspoor. Bereiken is een pad opgaan, een doel hebben en ergens naar toe gaan. Je zal daarbij hindernissen op je pad tegenkomen maar met volharding en vertrouwen zal het uiteindelijk wel goed komen, zo wordt gezegd. Bereiken heeft een sprookjesachtige component met een wat Christelijke achtergrond. Bereiken vraagt om een opoffering en je demonen onder ogen komen. Je gaat de spreekwoordelijke nacht in en uiteindelijk kom je in het beloofde land. Daar waar vrede en liefde is, een soort Paradijs of voor sommigen, een hemel op aarde.

Verlichting wordt zwaar overschat en daardoor nogal begeerlijk gemaakt. Het raakt de menselijke aard om naar te gaan streven, en dat lukt niet. Harder je best doen, is vaak het antwoord of we laten het los en leven door, op de persoonlijke wijze. Willen bereiken, streven, harder je best doen, je schuldig voelen, zijn onderdeel van onze christelijke moraal en zijn ondersteunend aan een ideaal, noem het Paradijs of de hemel. Verlichting is de ervaring van de volledigheid van de werkelijkheid, verlichting is weet hebben van het lijden van anderen en in die zin staat verlichting de verlichting in de weg, zo schrijft Nico Tydeman.

In die betekenis is verlichting niet de weg naar een volmaakt leven; er is binnen de zen geen richtsnoer naar een goed leven. Mijn leven vol met onvolmaaktheden staat open voor verlichting. Ook gaat verlichting niet over een of andere vorm van transcendentie, het boven jezelf uitstijgen en een totaal andere werkelijkheid ervaren. Zen bedrijven is het einde van hemel en hoop op een aards Paradijs. Zen gaat niet over voorspoed, welvaart of geluk. De voorwaarde om de os te zien ligt bij mij, of ik de werkelijkheid kan zien zoals die is. Wie vraagt wat verlichting is, krijgt een draai om zijn oren maar wie niet zoekt naar verlichting wordt verweten van zijn leven een chaos te maken. De zoekende geest, vol met twijfels en onzekerheden is de houding waarmee je ontvankelijk kan worden voor dat wat er is, voor dat wat zich kan openbaren terwijl het er altijd al was.

Overal waar je staat is je woning terwijl je zonder vast woon- of verblijfplaats bent. Wij leven in kringen van verbondenheid en daarmee zetten we een muur om de werkelijkheid te beperken tot die kring. Verlichting laat zich niet beperken en is alleen mogelijk als alle mensen verlichting bereiken.

“Opeens begint de nachtegaal te zingen, de zon streelt de aarde en zacht waait de wind door groene wilgen, die wachtend waken langs de oever, geen plek waaraan de os zich kan onttrekken. Maar wie is in staat zijn schoonheid te schilderen?”

Comments are closed.