De dichter, singer-songwriter, Leonard Cohen, verruilde het tijdelijke voor het eeuwige in 2016. Vlak voor zijn dood op 7 november heeft hij nog een nummer geschreven en ingezongen. Hij kon niet meer naar de studio komen dus kwam de studio naar zijn keuken in Californië. Met uiterst beperkte muzikale middelen heeft hij daar – vlak voor zijn dood – ons een uiterst mystieke en prachtige Teisho aangereikt. Een gezongen gedicht over het leven en de naderende dood. Een lied van overgave en ultiem antwoord op de koan: “Als er niets meer is om op te staan, wat is dan je volgende stap?”
In deze Teisho zal ik de tekst van dat gedicht in een vrije interpretatie – geholpen door zenmeester Ton Lathouwers – proberen te plaatsen in de weg van de Mens, onze weg. Een weg die we allemaal hebben te gaan. Wanneer en hoe…. dat is het Onbegrijpelijke en niet te bevatten aspect van het leven. De titel van het gedicht is “You Want it Darker”.
Leonard staat aan het eind van zijn leven; hij weet dat hij binnenkort gaat sterven en dan schrijft hij: “If you are the dealer, I’m out of the game; If you are the healer, it means I’m broken and lame; If thine is the glory, then mine must be the shame; You want it darker, we kill the flame.”
Als het leven bestaat uit een soort ruilhandel van morele aspecten, doen wat goed is, wordt het een lastige zaak en doe ik niet mee. Mij rest dan slechts onmacht en schaamte want ik kan het nooit alleen maar goed doen. Ik ben een mens, gebroken en op vele vlakken onbekwaam. Als U het nog niet genoeg acht dan moeten we de vlam van het ego volledig laten uitdoven.
Dan schrijft en zingt Cohen: “Magnified, sanctified, Be the holy name. Vilified, crucified in the human frame. A million candles burning for the help that never came. You want it darker. Hineni, hineni, I’m ready my Lord”
Binnen de menselijke maat zijn wij in staat om de ander te verheerlijken, heilig te maken, op een voetstuk te plaatsen maar ook om de ander te vernederen en te kruisigen. Dat gaat over de ander maar ook over ons zelf. We branden een miljoen kaarsen om wat dan ook aan te roepen, om vrij te worden maar die roep van wanhoop ontmoet slechts leegte. Op de grote overgang – de leegte – rest ons slechts totale overgave, een ultieme schreeuw: ik geef me over en ben klaar.
Dan schrijft en zingt Cohen: “There’s a lover in the story, but the story’s still the same. There’s a lullaby for suffering and a paradox to blame. But it’s written in the scriptures and it’s not some idol claim. You want it darker, we kill the flame.”
Uiteindelijk gaat het over Liefde en alle verhalen gaan daarover; soms niet ontvangen, soms nog zoekend daarnaar. Er zijn verhalen over lijden waar we ons aan vast houden maar uiteindelijk is er geen plaats meer op te staan. Alle verhalen ten spijt: niets helpt, het komt op u aan. De Hartsutra geeft het aan en het lijkt een simpel idee maar dat is het niet. Het gaat over de weg van de mens, alle illusies afleggen, alle schellen van de ogen laten vallen, de maskers breken. En dan kan het nog zwarter worden. Daar in die duisternis schijnt een licht terwijl die duisternis het niet kan bevatten. Dat licht is Liefde maar dan moet eerst het valse licht van het ego uitdoven.
“If you are the dealer, let me out of the game”. Aanvaarden wat je niet kan veranderen en je daaraan overgeven. Hoe moeilijk is dat. Geen ruilhandel meer, geen hoop of marchanderen maar totale overgave. “Hineni, Hineni, I’m ready my Lord” zingt Cohen. Hij is klaar en bereid.
In elke overgang tijdens ons leven komt dit proces aan de orde: Hineni, Hineni!
Tekst “You Want It Darker” by Leonard Cohen
If you are the dealer, I’m out of the game
If you are the healer, it means im broken and lame
If thine is the glory, then mine must be the shame
You want it darker
We kill the flame
Magnified, sanctified
Be the holy name
Vilified, crucified
In the human frame
A million candles burning
For the help that never came
You want it darker
Hineni, hineni
I’m ready, my Lord
There’s a lover in the story
But the story’s still the same
There’s a lullaby for suffering
And a paradox to blame
But it’s written in the scriptures
And it’s not some idol claim
You want it darker
We kill the flame
They’re lining up to prisoners
And the guards are taking aim
I struggle with some demons
They were middle class and tame
I didn’t know I had permission
To murder and to maim
You want it darker
Hineni, hineni
I’m ready, my Lord
Magnified, sanctified
Be the holy name
Vilified, crucified
In the human frame
A million candles burning
For the love that never came
You want it darker
We kill the flame
If you are the dealer, let me out of the game
If you are the healer, I’m broken and lame
If thine is the glory, mine must be the shame
You want it darker
Hineni, hineni
Hineni, hineni
I’m ready, my Lord