Het innerlijk kompas
september 11, 2015
De gedachte doorsnijden
september 25, 2015
Laat alles zien

Je hoofd leeg mesten

2015-09-18 BlogDe filosoof Peter Sloterdijk gaf aan het begrip mediteren de uitdrukking: “Je hoofd leeg mesten (…)”. Een nogal stevige uitspraak waarin hij probeerde uit te drukken dat in onze geest een voortdurende productiefabriek lijkt te zitten die alsmaar gedachten produceert. Ook gedachten waar je niet zo veel mee kunt of zelfs waar je vanaf zou mogen proberen te komen. Je hoofd leeg mesten; binnen de zen meditatie proberen we voorbij te gaan aan onze gedachten, er observerend naar te kijken om op die manier tot een andere aandacht te komen.

Deze training heeft ook als voordeel dat we onszelf oefenen in het onthechten van die gedachten, er niet meer mee te versmelten. Je hebt dan die gedachte , bent je daar bewust van, maar bent het niet. Er is afstand gekomen tussen de gedachte en jij die er naar kijkt en kiest wat er mee kan en mag gebeuren. Keuzevrijheid! Dat is waar het over gaat. Niet je automatische patronen volgen – gevoed door je gedachten over situaties – maar ruimte creëren en kiezen hoe en wat jij gaat doen. Wetende dat je volgende actie de oorzaak is van toekomstig karma.

Mijn eerste zenmeester, Jeroen Witkam, voormalig abt in het klooster in Zundert, heeft het in zijn boek ‘Zitten in Stilte’ heel mooi beschreven. Hij geeft aan dat willen we ons ‘lijden’ doen stoppen, wij door mogen gaan krijgen dat onze gedachten vooraf gaan aan onze daden en dat juist dat denken het enige is wat we werkelijk kunnen veranderen. Dat denken leent zich ook wel om het te gaan ontleden, de dynamiek erin te gaan ontdekken. Gedachten hebben meestal een structuur van een drietal aspecten:

  1. Inhoud ! Er is een inhoud, je denkt ergens aan, het is objectgericht. Het verstand maakt van de wereld die wij waarnemen, een logisch, begrenst en gesloten systeem.
  2. Emotie ! De indringendheid van de gedachte wordt veroorzaakt door de emotionele impact. Het is de drijfkracht – de emotie – die ons drijft. Het gaat dan in de basis over afkeer ( dat wil ik niet) of begeerte ( dat wil ik meer en wel nu). Zo hebben we de wereld om ons heen onderverdeeld. Daar waar we neutraal over zijn zit vaak niet in onze gedachten.
  3. Oordeel ! Onze opvoeding, rolopvattingen, ervaringen hebben ons denken gevuld met ideeën over hoe het hoort en zou moeten. In ons kijken naar de wereld om ons heen ligt veel en vaak een oordeel verscholen.

Zitten in stilte brengt de innerlijke houding tot stand waarin je deze structuur gaat doorzien. De inzichten die dan ontstaan geven je de kans om met meer keuze vrijheid je leven te leven. De herfst is een periode waarin de natuur zich terugtrekt en los laat wat geen waarde meer heeft. Zou Peter Sloterdijk dat bedoelen als hij ons oproept om meer ons eigen hoofd leeg te gaan mesten?

Namasté,

Sjaak Ruivenkamp

2 Comments

  1. Brigitte schreef:

    Wow, de blog was net geplaatst en toen …. lag de website er voor lange tijd uit. Mijn gedachtes, emoties en oordelen hebben mijn hele hoofd volgepropt voor vele uren. Ik was me ervan bewust en probeerde afstand te nemen en faalde. Nu is de website weer in de lucht, plaats ik een reactie en laat ik de hele wereld weten van mijn falen in het niet los kunnen laten. Kan ik nu mijn hoofd leeg mesten en mijn falen (met een milde glimlach) loslaten?

  2. Regien schreef:

    Eens in de zoveel tijd mest ik mijn klerenkast leeg, alle kleren waar ik niks mee kan stop ik in de zak van Max. En dat geeft niet alleen ruimte in de kast, maar zelfs voor even in mijn hoofd, net alsof ik alle gedachten in mijn hoofd waar ik niks aan heb ook in de zak van Max gegooid heb!
    Maar net als in mijn klerenkast zit ook mijn hoofd binnen een mum van tijd weer boordevol.
    Tevergeefse moeite?
    Misschien, maar ook een leerzaam proces op weg naar inzicht in mezelf.