Pinksteren
mei 25, 2020
Willen hebben wat er is
juni 8, 2020
Laat alles zien

Perfect willen zijn

Het is vandaag 28 jaar geleden dat ik naar de Kamer van Koophandel ging om daar mijn eigen zaak in te laten schrijven; ik ging mij bezighouden met trainingen voor bedrijven, overheden en instellingen, wilde coaching gaan geven aan professionals om beter te worden in hun eigen vak en tenslotte was mijn voornemen om de strategische top van al die bedrijven te gaan adviseren in hun streven de missie vorm te geven.

Mijn studie was iets meer ingedaald; ik las naar mijn mening de goede boeken maar bovenal had ik de nog wat naïeve houding dat mijn eigen houvast ook het houvast van de ander zou kunnen zijn. Ik sleepte overal een dikke ordner mee met daarin meer dan tweehonderd slides die ik op de overheadprojector kon leggen zodat ik de rijtjes, de opsommingen zelf als houvast voor mij geprojecteerd zag.

Mijn grote angst werd werkelijkheid toen ik een groep van stedenbouwkundigen moest training op het vlak van sociale vernieuwing, destijds nogal hip in Rotterdam. Mijn slides gingen mij niet redden met de enorme intellectuele voorsprong die zij hadden op dit thema en ik had toen nog niet de vermogens om andere vragen te stellen, durfde het nog niet ‘niet te weten’, en ik zakte volledig door het ijs en voelde de fysieke gewaarwording van schaamte door mij heen trekken als een verkramping van het gehele lichaam. De groep ging smalend iets anders doen en ik bleef achter in een bevroren toestand.

Schaamte ligt in wezen aan perfectionisme ten grondslag. Schaamte gaat hand in hand met angst en perfectionisme en is daarmee eigenlijk faalangst.  Mijn antwoord destijds was om dit nooit meer te laten gebeuren; ik ging veel en hard studeren en zoog mij vol met kennis, ging als co-trainer werken bij de beste trainers van Nederland en ook bij hen was ik een spons die afkeek, over nam, kopieerde en langzaam die vreemde kennis en kunde internaliseerde naar eigenheid.

Het heeft zeker meer dan 15 jaar geduurd voordat ik een andere weg kon gaan bewandelen; een weg waarin Zen mijn leerschool werd en ik mijn eigen zelfbeeld onder ogen kwam. Natuurlijk via de weg van een crisis: onderzoek toont aan dat perfectionisme succes in de weg staat en vaak zelfs leidt tot depressie, stress en verslaving. Zo ook bij mij. Het was in het klooster in Zundert dat ik wakker geschud werd door mijn zen leraar; in zijn Teisho (zen inleiding van de les) gaf hij aan dat perfectionisme de overtuiging is dat we, als we perfect leven, er perfect uitzien en alles perfect doen, de pijn van verwijten, afkeuring en schaamte kunnen minimaliseren of voorkomen.

Toch wilde ik in mijn werk beter worden maar nu meer vanuit een milde blik naar wie ik zelf daarin was: lerend, onderzoekend en nieuwsgierig. De milde blik naar mezelf – de compassie naar wie ik ben en niet naar wat ik denk, voel of doe – heeft mij geholpen om mezelf te accepteren – met alle imperfecties die daarin zitten. Het gaat niet over de afgeronde perfectie maar de gerichtheid op perfectie, de interesse naar verbetering. Je moet niet van het resultaat houden maar van de weg ernaartoe.

Namasté,

Sjaak Ruivenkamp

Comments are closed.