David Hume was een belangrijke filosoof voor het Humanisme. Van hem is deze uitspraak waarin hij bedoelde te zeggen dat de rede – de rationaliteit, ons denken over zaken en situaties – voorafgegaan wordt door de emotie, door de gevoelens die we over zaken en situaties hebben. Dus voordat we ergens over gaan nadenken en een mening en opvatting gaan formuleren, heeft de situatie op een dieper niveau ons al lang bereikt. Emotioneel zijn we al geraakt en in beweging gezet, pas daarna komt de rede met een al dan niet heldere opvatting en gaan we ergens iets van vinden.

Shunryu Suzuki noemt dat ‘sporen in de geest’; gestolde ervaringen van al dan niet lang geleden die maken dat de zintuigelijke waarnemingen altijd eerst via dat filter van ervaringen tot nadenken geraakt. Er ontstaan voorkeursroutes in ons denken, paden die een bepaalde samenhang delen met een cluster van ervaringen. Onze naar buiten gekomen opvatting is dus een vrucht van een weefsel van ervaringen wat in de onderstroom van ons ‘zijn’ is gevormd.

Een paddenstoel heeft onder de grond een mycelium, een weefsel van schimmeldraden. Deze schimmeldraden zijn het internet voor de natuur; zij geven informatie door en zorgen dat de bacteriën de juiste informatie krijgen om tot opruimen te geraken. De zichtbare natuur, bomen, struiken en gewassen, leven in symbiose met dit informatienetwerk. Een wederzijdse afhankelijkheid met een naar buiten gekeerde ogenschijnlijke autonomie; zonder elkaars informatie is er geen natuur.

De wolven komen in ons land en zijn zich aan het vestigen; de natuur reageert en de impact is groot. Het kan de loop van een rivier doen veranderen waarmee duidelijk wordt dat alles met elkaar is verbonden. Ook ons denken is gebaseerd op een dieperliggend emotioneel veld. In eerste aanleg het veld aan ervaringen – prettig, onprettig en neutraal – in ons eigen leven maar het netwerk aan informatie gaat dieper. Ook de sporen in de geest van onze ouders, de familie waaruit wij voortkomen, zijn een gegeven in ons ‘zijn’.

Reason is a slave to the passion. Ons denken, de rede, is de paddenstoel van een reeds bestaand veld aan ervaringen, sporen in de geest, en in die zin niet altijd een bestaande waarheid. De onderlinge verbondenheid en wederzijdse afhankelijkheid met de voorouders, de cultuur waarin zij zijn geboren, brengen een zekere gevoeligheid op gang. Op deze manier kijken naar de huidige geopolitieke werkelijkheid brengt wellicht meer nuance en ‘niet-weten’ op gang als de mening gevormd wordt over wie gelijk heeft en wie niet.

De IK-gerichtheid van deze tijd is ook een loskoppeling van iets waarmee je ten diepste verbonden bent. Je wordt slaaf van iets waarvan je niet meer helder hebt waar het over ging.  Je snijdt je wortels af en denkt autonoom te kunnen zijn. Het doet geen recht aan de allesomvattende eenheid, aan het feit dat alles met elkaar is verbonden.

Shunryu Suzuki vergelijkt ons met een druppel water in een grote waterval. Als druppel ervaar je in je val naar beneden – noem het individueel leven – vele problemen en kan het angstig zijn maar feit is dat je onderdeel bent van iets groters en uit de stroom bent voortgekomen en uiteindelijk weer terugkeert in diezelfde stroom. Je gaat op in het geheel en vormt daarmee de loop van de rivier in de toekomst.

Adem in en adem uit op het kussen vanuit dat besef en bezie al je gedachten als zijnde druppels die ook weer oplossen in de grote stroom van water.