De hoeder keert terug op de rug van de os, gewillig en zonder doel voor ogen.
Zover als de avond valt klinkt het geluid van zijn fluit.
Klank naar klank klinkt de onbegrensde stem van zijn hart.
Nu is hij één van hen die weten.

Je keert terug naar de wereld van het onderscheid, van alle mogelijkheden waar begeerte en afkeer een leidende factor is. De fluit heeft een lokkend effect en is een bedwinger van de hartstochten. Zo zit je op de rug van de os en ervaar je geen goed of fout, geen verschil in innerlijk of uiterlijk, de ziel is leidend en niet het op angst reagerende ego. Je hoeft de os niet te sturen want waar je ook heen gaat, het is goed. De os brengt je thuis zonder dat duidelijk is waar je thuis is.

Op deze manier zit je in zazen: als een natuurlijk gebeuren, zonder bijzondere aansporingen – het hoeft niet zus of zo te zijn – zazen is altijd zoals het zich aandient. Zittend op de rug van de os ben ik thuis. Ik kan het niet kwijtraken, niet van de os zijn rug afvallen, want alles is de os. De bomen, de weg, de ander. Op het moment dat wij kijken naar iets – heeft het bewustzijn de neiging zich daarin te nestelen. Er is herkenning en de hersenen geven een naam aan het concept.

Een zenmeester in opleiding moest in het klooster een huis voor gasten schoonmaken; met een emmer en dweil ging hij erheen en trof een vreselijk vieze wc aan; hij moest ervan kokhalzen en alles in hem drukte zijn afkeer uit. Zijn zenmeester trok de dweil uit zijn handen en begon het vieze toilet te reinigen. De leerling stond perplex en het volgende moment kwam hij in actie en trok de dweil uit de handen van zijn meester en begon ijverig de wc schoon te maken. De meester zei toen op rustige toon: “Met een dweil in je handen ben je nog niet in staat te zijn, verstoord als je bent door het vuile en het schone.”

In aandacht is er geen verschil tussen mij en mijn omgeving. Aandacht weigert geen enkel werk wat gedaan moet worden. Aandacht vergeet niet dat het toilet vuil is, maar aandacht vergeet dat ik het toilet te vuil vind om het aan te raken, aandacht vergeet mijn aarzeling, mijn weerstand, mijn weigering.

Degene die aandacht schenkt verdwijnt uit het eigen centrum van belangstelling, waardoor allen en alles in gelijke mate centrum van belangstelling worden. De kennis die dit onderzoek oplevert is dan ook geen eindpunt, geen conclusie, maar een actieve, concrete, wederzijdse, kennende aanwezigheid van degene die aandacht schenkt en datgene wat onder diens aandacht komt. In dit aandachtig treffen ontmoeten ‘essenties’ elkaar. Het is een wederkerige openbaring.

Zitten in stilte is vol met lawaai, je blik en al je zintuigen nemen alles waar, het gaat door je heen en openbaart zich aan je. De training gaat over dat openbaren, over er niet iets mee doen waardoor het herkenbaar of geduid wordt. Nee, je ervaart het en zit als een nieuwsgierig kind in een totale nieuwe ervaring, ademloos, en vol verwondering word je geraakt.