Rusteloosheid
september 15, 2019
Het pad van de Boeddha
september 29, 2019
Laat alles zien

Twijfel

Wie twijfelt er nu niet af en toe over van alles en nog wat. Over de gemaakte keuze in werk, relatie, aankopen die gedaan zijn, dingen die je gezegd hebt, beloftes die je gedaan hebt, kortom, twijfel kan je leven behoorlijk op zijn kop zetten.

Binnen de zen meditatie – in het kader van onderzoek naar de vijf hindernissen – worden twee vormen van twijfel nader onderzocht. De eerste gaat over de sceptische twijfel. Het gaat dan over de Boeddha: was hij wel verlicht, wat heeft mediteren – eindeloos zitten – voor zin, zijn de leringen wel eigenlijk waar, is mijn leraar een onzinverhaal aan het voorhouden.

Deze twijfel heeft een dubbele gelaagdheid: enerzijds is het goed om alles zelf te onderzoeken en anderzijds is het een zaak om vanuit vertrouwen je eigen waarheid los te laten om open te staan voor wat de ander (Boeddha, de leraar en geschriften en boeken) jou te brengen heeft. Dat zal altijd prikken, provoceren en wellicht zelfs twijfel doen ontstaan aan je eigen vermeende waarheid.

De tweede vorm van twijfel gaat over wie jij bent. Daar kan de twijfel enorm beknellend gaan werken en je ook weer terugbrengen in oude patronen die bekend, vertrouwd maar ook niet fijn zijn. Het is de twijfel aan je eigen vermogens, je mogelijkheden, je discipline en doorzettingsvermogen.

Het is vaak een beeld waar belangrijke anderen in het verleden veel en hard iets over geroepen hebben. Het zijn de innerlijke stemmen in je hoofd die op bepaalde momenten een kritisch en cynisch geluid laten horen. Het belet je om de nieuwe weg die je mogelijk zou willen in gaan zetten ook door te zetten. Je geeft op en valt terug in het bekende patroon.

De zen meditatie nodigt je uit alle vormen van twijfel in jezelf te leren kennen. De oefening die we daarbij in zetten is het kijken met een vriendelijke en liefdevolle zachtheid. Geen veroordeling, cynisme of angst als leidraad bij het kijken maar mild en opmerkzaam zodat je in staat wordt gesteld achter de eerste indruk te schouwen. Doorkijken, doorvragen, doorvoelen om uiteindelijk steeds meer inzicht te krijgen.

Feitelijk leren we binnen de zen om het hoofd minder belangrijkheid te geven. Onze rationalisaties kunnen soms zo echt lijken dat het lastig kan zijn om daar geen waarheid in te gaan zien. Zen leert je om de waarheid functioneel te blijven zien, met een gerede vorm van twijfel. Niet over wie jij bent, geen ondermijnende twijfel maar gericht op iets anders.

Zen leert je meer te zijn in plaats van te doen. Twijfel wordt een hindernis als het je steeds weg haalt bij het alleen maar zijn.

Namasté,

Sjaak Ruivenkamp

2 Comments

  1. Willem van Rijn schreef:

    Duidelijk verhaal! Dankjewel.