De weg van de Mens wordt in allerlei stromingen verschillend uitgebeeld; essentie in het beschrijven van het “pad” is dat het nooit een rechtstreekse wegbewijzering geeft; de ANWB borden zijn leeg. Hooguit wordt in esoterische termen op ‘iets’ geduid wat niet waarneembaar is. Esoterie is de wijsheid voor ingewijden; je kan het geheim alleen delen met hen die het kennen. Vanuit dat perspectief kijken we naar de eeuwen oude plaatjes over het ‘temmen van de Os’. Vanuit een zen perspectief wordt de weg van de Mens in 10 plaatjes uitgebeeld. Met dank aan Nico Tydeman – huidig zenmeester – en Guoan Shiyuan – een Chinese zenmeester uit de 12^e eeuw – gaan we de komende tijd de zen verbeelding over de weg van de Mens nader bestuderen.

“Alleen in de wildernis, verdwaald in de dichtheid van het bos, zoek ik de os. Eindeloze zwerftocht langs smalle wegen en over steile heuvels. Moe en moedeloos weet ik niet waar te gaan. De krekels tsjirpen als de avond valt.”
Het is het verlangen naar ‘winst en de angst voor verlies die de Mens voortdrijft terwijl ondertussen de gedachten over goed en kwaad elkaar bestrijden. Het overlevingsmechanisme zorgt voor de vorming van ego-patronen die de ‘oude pijn van eens’ verhullen en met een scherp gevoelde eigen waarheid, wordt een IK gevormd.

De behoefte aan een waarheid is gebaseerd op een zeer belangrijke drijfveer van de Mens: zekerheid! Ook al is die zekerheid er niet, toch willen we dat voelen dus maken we er onze eigen waarheid van met daaromheen een sluitend narratief. Dit gelaagde verhaal geeft ons duiding en betekenisgeving. Zo maken we de wereld begrijpelijk, eenvoudig en te controleren. Door deze menselijke beweging worden anderen uitgesloten en kleine kringen van intimi gemaakt.

Uit al die ‘controlerende waarheden’ te stappen doen wij niet graag; meestal is er een crises nodig. Als al hetgeen we geleerd hebben niet meer werkt en vluchten ook niet werkt dan volgt eerst een fase van verstarring; we leven dan enigszins bewusteloos en draaien op een automatische piloot. Totdat de innerlijke urgentie groot genoeg is om vast te stellen dat je het niet meer weet. Je komt in een spreekwoordelijke wildernis terecht. Je bent verdwaald – je weet de weg niet meer – en nog erger, je weet het doel niet meer. Het lijkt een zinloze missie geworden. Waarom ben je er nog?

In deze wildernis zij drie aspecten van groot belang: Je hebt een groot vertrouwen nodig, in jezelf en vele anderen die nu van meer belang zijn. Grote twijfel is nodig omdat je op deze weg, zonder doel of richting, je ‘oude waarheden’ niet meer kunt gebruiken. Je bent kritisch naar alles wat eerst voor jou helder en duidelijk was. Grote moed is nodig om je gevoel van onvermogen te weerstaan en toch de volgende stap te blijven zetten.