De continuïteit wordt bedreigd – deel I

Zen – virus – deel III
april 7, 2020
De continuïteit wordt bedreigd – deel II
april 22, 2020
Laat alles zien

De continuïteit wordt bedreigd – deel I

Met het corona virus als veroorzaker, is de samenleving in een soort retraite terecht gekomen. Noem het een intelligente lockdown, het feit blijft dat veel niet meer kan, dat gewoonten doorbroken moeten worden dat beperkingen worden opgelegd, dat je snoeihard tegen je eigen conditioneringen aan komt te lopen, kortom we merken allemaal dat de continuïteit zoals we het leven hadden ingericht niet meer doorloopt.

Binnen het zenboeddhisme is het houden van een retraite een gangbaar verschijnsel; op vrijwillige basis stap je uit je wereld van mogelijkheden, vrijheid en vertier om in een afgesloten ruimte te kiezen voor beperking (niet praten en veel stil zitten), inkeer en reflectie. Je normale gang van het leven wordt stilgezet en vanuit beschouwing kijk je naar datgene wat in je dagelijkse leven door de haast der dingen, door de snelheid van leven bijna niet meer gevoeld of gemerkt wordt.

Je gaat je aspecten bewust worden die niet altijd fijn zijn. Je bemerkt de dwingende kracht van gewoonten, de wijze waarop je de innerlijke onrust weet te verdrijven, je bemerkt hoe het fysieke lichaam reageert op bewegingloosheid, op stilstand, je voelt dan de spieren strak staan, pijn doen en ervaart dat loslaten helemaal niet makkelijk is.

In een retraite ben je samen maar ook alleen. Op een abstracter niveau gaat het over de afwisseling van alleen zijn en samenzijn. Als die afwisseling niet op een harmonieuze manier plaats vindt dan treden vervormingen op.

De vervorming van alleen zijn is eenzaamheid. Je kan stellen dat eenzaamheid ook voortkomt uit een gebrek aan mededogen voor je zelf. Jezelf tegenkomen is niet altijd fijn en als je daar een intern hard oordeel op hebt (je deugt niet, bent niet goed genoeg etc.), ervaar je geen plaats om op te staan. Dan ben je eenzaam.  Dan is er een groot gat waar je invalt.

De vervorming van samenzijn is symbiose. Je hebt dan de neiging om voortdurend contact met anderen te zoeken via van alles: kijken, aanraken, praten, sociale media, heel veel gerichte aandacht naar de ander. Deze versmelting is een reactie op de angst om autonoom te zijn; je eigen onafhankelijkheid te ervaren. De aandacht is zo gevestigd op de ander dat het ook een weggaan bij jezelf is.

In een retraite kom je al deze aspecten tegen; het doet pijn, duurt lang, verveelt je, je raakt in de weerstand, gaat vechten tegen van alles, je cynisme en oordelend kijken richt zich op de ander, vaak de autoriteit die de retraite leidt.

Wat helpt in een zen retraite is overgave, liefdevolle aandacht bij alles wat in je bewustzijn binnenkomt. Dat gaat ook over de persoon naast je die volgens jou te hard ademhaalt of niet stil genoeg zit. Je kan je eraan irriteren maar je kan ook in een volle overgave loslaten wat je persoonlijkheid zo nadrukkelijk fel en bewogen in je aandacht probeert te krijgen. In een retraite gaat het niet meer over gelijk hebben maar over loslaten. De bereidheid hebben om het bewustzijnsmoment zo klein mogelijk te maken. Wat ervaar je NU! En het daarbij te laten …

Namasté,

Sjaak Ruivenkamp

Comments are closed.