In de meditatie training is de innerlijke houding erg belangrijk. Vaak gaan we zitten met het idee in het achterhoofd “nu even niets…”. Een begrijpelijke houding die vooral optreedt als je gedurende de dag regelmatig wordt ‘opgerekt’. Dit oprekken kan je energie doen wegstromen en je plezier doen wegsmelten. De volgende factoren van Baldwin Schreurs gaan over Energie en Vreugde tijdens de meditatie.
- Energie
In deze opsomming van factoren wordt het woord energie op tweeërlei wijzen bedoeld. Allereerst de energie die we toepassen om in de meditatie aandachtig te zijn en te onderzoeken én deze aandacht en het onderzoek gaande te houden gedurende de meditatie. Dit vraagt een inspanning, geduld en toewijding.Er is ook de energie die we door de beoefening verkrijgen. Wanneer we echt wakker zijn en met een helder gemoed zitten en onderzoeken, zullen we zien dat dit ons ook een energie geeft. Het is niet ongewoon dat de tijd dan bijzonder snel lijkt te gaan, dat de meditatie ons niet vermoeid en dat het een ‘stille’ soort van enthousiasme teweegbrengt die ons de energie geeft om door te blijven gaan met het oefenen.
In het dagelijks leven vragen veel van onze werkzaamheden een inspanning. Die inspanning kan ons soms zeer vermoeien, vooral als we onder druk en stress streven naar een doel. Iedereen kent ook die situaties waarin we ons inspannen en daardoor lichamelijk vermoeid raken maar juist door het ontbreken van stress, en het aanwezig zijn van vreugde, geestelijk opgeladen raken. Een mooie wandeling maken, een sport beoefenen, mooie plekken bezoeken, ze vragen allemaal energie én ze geven je energie. Een ontspannen houding en vreugde zijn hiervoor de noodzakelijke ingrediënten.
- Vreugde
Deze vreugde is een ‘stille’ soort van vreugde; het is niet zozeer een emotie maar meer een glimlach in het hart. Daarom wordt de Boeddha ook altijd met een lichte glimlach afgebeeld in prenten of als beeld. Alhoewel het soms moeilijk kan zijn om in het dagelijks leven of in de meditatie de aandacht erbij te houden en de benodigde energie op te brengen, of om simpelweg wat zich in onze geest of lichaam voordoet te accepteren, zal, wanneer we ons toch inzetten, langzaamaan een vreugde in ons ontluiken. Die vreugde komt voort uit het feit dat we telkens wanneer we mediteren, een stap zetten richting onze ware zelf, onze ware natuur. Zelfs als de meditatie moeilijk is en we niet opgeven wordt die stap gezet.
Het is als het rijpen van een appel aan een boom. Gedurende de zomer met zijn mooie, maar ook soms natte en koele dagen, rijpt de appel tot het moment dat hij volledig klaar is om de hechting aan de boom los te laten. Ook onze meditatie doet ons rijpen en we zullen uiteindelijk zonder meer de vruchten van onze beoefening ontvangen. Niemand kan je zeggen wanneer dat zal zijn want het ‘rijpingsproces’ is voor ieder van ons verschillend. Maar het zal gebeuren en je zal weten wanneer het zover is. De glimlach in het hart breekt dan volledig door.
Natuurlijk vraagt de beoefening ook diezelfde stille vreugde. Je moet willen zitten. Meditatie werkt niet als een ander je dwingt of als je jezelf dwingt. In het dwingen ontbreekt juist die vreugde. Als je niet wilt zitten kan een mooie boswandeling je meer brengen dan een half uur met tegenzin zitten.
Deze factor van vreugde kan ook in het dagelijks leven worden beoefend. Vaak hebben we alleen vreugde in datgene waar we zin in hebben en is de vreugde grotendeels afwezig in het doen van dingen met tegenzin. Dat laat al zien hoe we onze innerlijke vreugde afhankelijk maken van onze gedachten. Het loslaten van het oordeel en vervolgens het doen van de dingen die gedaan moeten worden met een ontspannen en stil gemoed, zal ons helpen om die innerlijke glimlach in onszelf te ontdekken.