Leiderschap nemen (2)
september 20, 2020
Leiderschap nemen (4)
oktober 5, 2020
Laat alles zien

Leiderschap nemen (3)

Op onze weg naar volwassenheid komen wij de gehechtheden tegen die de neiging hebben ons vast te zetten; dat zijn niet alleen de gehechtheden aan middelen maar bovenal aan het beeld van de mens die wij denken te zijn. Die mens heeft vaste opvattingen, meningen en gevoeligheden, wijze van reageren op situaties, omgaan met anderen op juist die specifieke manier. Het geeft je de habitat waarin jij jezelf kan zijn; een eigen bubbel van mensen en contexten die een zeker appèl op je doen waardoor je die vanzelfsprekende ‘Zelf’ kan presenteren.

Het leven is daarnaast soms ook grillig en brengt jou in een precaire, pijnlijke of gewoon lastige situatie. Dat kan door verandering of wegvallen van werk, een ziekte van jezelf of naasten, verstoring in de relatie zijn of gewoon omdat je alsmaar onrust voelt en niet tevreden lijkt te zijn met wat het leven je geeft. Je spreekt dan van een crisis!

Een crisis heeft de neiging je nog meer op de gehechtheden terug te laten vallen; de verstarring wordt groter en je impuls om het vertrouwde in te zetten wordt sterker en raakt buiten proportie in gedrag getoond. Dat is de gevaarkant van een crisis. Gek genoeg blijkt de verstarring, een intensere manier van reageren zoals jij gewend bent, niet te helpen. Integendeel: de crisis wordt ook intenser en hopelozer. Je komt spreekwoordelijk met lege handen te staan en het voelt vaak als een diep somber dal waar geen uitweg lijkt te zijn.

De andere kant van een crisis is minder voor de hand liggend maar geeft wel ruimte en perspectief. De crisis is feitelijk een oproep om de gehechtheden los te laten en stil te worden om van binnenuit twee vragen aan jezelf te stellen: Wat speelt hier nu werkelijk en wat is nodig om te gaan doen?”  Twee vragen die alleen vanuit de verstilling, in de reflectie gesteld kunnen worden. Het dwingt je om afstand te nemen van je normale wijze van reageren in die crisissituatie; het heeft je namelijk niet echt verder gebracht. Het vraagt een andere wijze van leidingnemen in de gegeven situatie. Er komt een ander appèl op je af.

In dat dieptepunt zit je altijd alleen. Anderen kunnen van alles doen om je te helpen maar als je echt goed luistert naar je gevoel, ben je alleen. Je bent losgerukt van het vertrouwde, van de ander of van iets wat je als vanzelfsprekend duurzaam achtte. In dat proces van rouw kan de persoonlijkheid nog terugvallen in oude gehechtheden en gaan marchanderen, vechten of juist terugtrekken met daarin een ondertoon van ontkenning. Het vraagt veel innerlijke kracht om de realiteit onder ogen te zien. Een crisis vraagt van ons een vermogen om de onzekerheid, de eenzaamheid en de angst te aanschouwen zonder iets te doen en alleen maar stil te worden.

Zitten en voelen, ervaren hoe je lijf reageert op hetgeen zich aandient in je leven. Je observeert en bent gewaar van alles wat er is. Met een geconcentreerde aandacht neem je de paniek, de angst, het gevoel van ‘niet meer weten’ gewaar. Je blijft in die stilte zonder hoop op iets wat verlossing zou moeten gaan geven. Je weet het niet meer, je bent wellicht bang en de neiging om iets te gaan doen, iets te gaan pakken of innemen wordt groter. Neem het gewaar en maak je innerlijke blik mild en zacht.

Vanuit de leegte die dan ontstaat, komt een ander geluid, ander gedrag en uiteindelijk een ander ‘Zelf’. Je bent door de crisis, door het dal gegaan en tot een nieuw antwoord gekomen op wat het leven je aanreikte. Het ongemak van het leven – wat het ook is – is door jou op een andere manier beantwoord dan je gewoon was. Dit geboorteproces, deze transformatie geeft ruimte en keuzevrijheid. Er is iets van je afgevallen, losgelaten. De gehechtheden hebben (voor een deel) hun werking verloren. Dat noemen we groei en ontwikkeling. Je haalt de wikkels van het verleden van je af om ruimte te bieden voor de groei en vernieuwing.

Namasté,

Sjaak Ruivenkamp

Comments are closed.