Tara Brach vertelt in haar boek ‘Acceptatie’ een verhaal over een man die bang was voor zijn schaduw en zijn hele leven rende om die schaduw kwijt te raken. Hij gaf niet op en rende steeds harder en uiteindelijk was hij zo uitgeput dat hij stierf.

Wat een prachtige vergelijking levert dit oude volksverhaal op in deze huidige op prestatiegerichte samenleving. Velen werken hard en hebben daar een onbewuste drive bij om de schaduw niet tegen hoeven te komen. De spreekwoordelijke stilte, het nietsdoen, kan dermate intens zijn dat we er liever bij weg rennen door werk, gevoelde verantwoordelijkheden, schuld en schaamte en andere drijfveren die ons overvallen in die leegte.

Onze schaduw is samengesteld uit alle aspecten van ons wezen die wij onaanvaardbaar achten. Onze familie en onze cultuur laten ons al op jonge leeftijd blijken welke eigenschappen van het menszijn worden gewaardeerd en welke afgekeurd.

Omdat we willen dat we door anderen worden geaccepteerd en dat er van ons wordt gehouden, proberen we een ‘zelf’ te ontwikkelen dat aantrekkelijk is voor anderen. Het is vaak zo dat conformisten vaak aardig gevonden worden maar dat zij zelf een hekel hebben aan zichzelf.

In onze schaduw zit altijd een natuurlijke agressie, onze afhankelijkheid en onze angsten. We kunnen dat niet verborgen houden door hard te werken, je te blijven conformeren of bij elk falen ‘dood’ te gaan van schuld en schaamte. Onze schaduw is geworteld in schaamte en blijft bestaan door ons gevoel fundamenteel tekort te schieten. Als we onze schaduw proberen te ontlopen, zullen we het beeld dat we van onszelf hebben, dat we bang zijn en tekortschieten, bevestigen.

Wanneer we de angst en schaamte die wij gewoonlijk vermijden onder ogen durven zien, ontwaken we langzaam uit onze trance. Dan zijn we eindelijk vrij om op onze omstandigheden te reageren op een wijze die ons oprecht geluk en vrede brengt.

Daarvoor dienen wij te onderzoeken op welke wijze onze natuurlijke agressie vorm krijgt in ons leven, hoe wij omgaan met de diepgewortelde afhankelijkheid en hoe open wij staan voor onze angsten. Dit leren kennen is ook zen. Niet altijd leuk en relaxed maar nodig en vruchtbaar.

Namasté,

Sjaak Ruivenkamp